نقش ماهواره در خانواده ها / وسایل ارتباط جمعی فاصله ها را ناپدید می سازد

انسان موجودی اجتماعی است که پیش از هر چیز به خانواده نیاز دارد ، چنان که برای تحقق بخشیدن به فرایند رشد و تکامل خویش به ارتباط با دیگران نیازمند است.

خانواده پایه و اساس اجتماع و سلول سازنده زندگی است و در وسیع ترین مفهوم کلمه ، خاستگاه اعضای خویش در پناهگاه آنان است و همچون آینه ای عناصر اصلی جامعه را در بر دارد و انعکاسی از نابسامانی های اجتماعی است .

در جامعه سنتی، خانواده گسترده حاکم بوده است که متشکل از چندین خانواده هسته ای می باشد ، به این شکل که چند برادر ازدواج کرده و با والدین و خانواده های خود زندگی می کردند  ولی توسعه اقتصادی و شهرنشینی موجب از هم گسستگی این خانواده و تبدیل آن به خانواده هسته ای شد . همین امر باعث شد که بسیاری از ارزشهای خانواده شکسته شده و صورت های جدیدی از آن به وجود آید و فرزندان کیلومتر ها دورتر از خانواده خود زندگی کرده و بسیاری از کارکردهای خانواده را از بین ببرند.

مهم ترین و تاثیر گذارترین کارکرد خانواده ، کارکرد تربیتی می باشد . خانواده علاوه بر به دنیا آوردن فرزند ، وظیفه مهم دیگری هم بر عهده دارد و آن توجه به مسائل تربیتی فرزند است . در گذشته تمام وظایف مربوط به تعلیم و تربیت فرد همچنین آماده سازی او در مهارت های شغلی بر عهده خانواده بوده است و فرزندان با آموزش هایی که از پدران و مادران و افراد دیگر فرا می گرفتند با آداب اجتماعی و مشاغل جامعه آشنا می شدند ، اما در حال حاضر و با دگرگونی عظیم که در زمینه صنعت ، شهر نشینی و رشد یافتگی جوامع به وجود آمده است ، کارکرد تربیتی خانواده کمتر گردیده است.

همانگونه که امام سجاد (ع) می فرمایند :" حق کودک تو بر تو این است که بدانی وجود او از توست و بد و خوب او در این دنیا به تو ارتباط پیدا می کند و باید بدانی که در سرپرستی او مسئولیت داری و مسئول هستی که او را به بهترین وجه تربیت کنی و بر عهده توست که او را به خداوند بزرگ راهنمایی کنی .

بنابراین عملکرد و رفتار فرد در جامعه نشان دهنده تربیت صحیح یا غلط آنان توسط والدین است . در صورتی که خانواده به کارکردهای اساسی خود آشنا نباشد ، در عملکرد تربیتی نیز با مشکل مواجه خواهد شد و ممکن است با اقدامات و رفتارهای نادرست ، آینده فرزندانش را دست خوش تنش های بسیار کند.

جامعه ما در عصر حاضر همچون دیگر جوامع ، در معرض تغییر و دگرگونی قرار گرفته است و آثار و پیامدهای آن را نیز تجربه می کند . جوانان ، مستعدترین گروهی هستند که تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته اند . نیازهای گوناگون و روزافزون انسان ها ، سبب رشد کمی و کیفی رسانه ها شده است . در این میان ، پیشرفت های نا منتظره و نوین در زمینه ارتباطات ، به وسیله رادیو ، تلویزیون ، ماهواره ، اینترنت و نظایر آن ، دگرگونی های عمیق اقتصادی و اجتماعی را به همراه آورده است .ماهواره هویت هایی همچون ملی ، مذهبی ، جنسی ، فرهنگی و خانوادگی را مورد تهدید قرار می دهد.

از این رو غرب برای تحقق دهکده جهانی ، یک مانع بسیار بزرگ می بیند و آن هم اسلام است . مبانی دینی با مبانی غربی در تعارض است و کسی که پایبند مبانی دینی است ، نمی تواند در مسیر اهداف تمدن غربی گام بردارد. مدتها است غرب به این نتیجه رسیده که باید به هر نحو ممکن این مانع را از سر راه خود بردارد.

یکی از اصلی ترین راهکارهای غرب برای رسیدن به این هدف ، فاسد کردن مسلمانان است.آن ها معتقدند اگر ما بتوانیم جوان مسلمان را به ورطه فساد بکشانیم ، به صورت غیر قابل تصوری توانسته ایم این مانع بزرگ را از سر راه خود برداریم .

ابعاد و تاثیرات کوتاه مدت و درازمدت ماهواره به عنوان یکی از فراگیرترین و موثر ترین وسایل ارتباط جمعی ، همیشه دارای اهمیت بوده اما با گذشت زمان و تغییرات اساسی در شرایط اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی کشور و جهان هر روز به این ضرورت افزوده می شود.

محمل ماهواره در ایران ، خانواده ها هستند ،نهادی که مهمترین عنصر آن را عناصر فرهنگی تشکیل می دهد .این در حالی است که ماهواره سرآغاز آشفتگی در ترکیب این نهاد ارزشمند است.

تلویزیون های ماهواره ای با حضور در خانه ایرانیان به خصوصی ترین حوزه های زندگی آنان دسترسی پیدا کرده و با نمایش مناسبات و روابط ناسازگار با زندگی ایرانی ، الگوهای مختلف زندگی خانوادگی را معرفی می کنند.این درحالی است که محتویات چنین روابط و ارتباطاتی بر اساس واقعیات زندگی ایرانی بنا نشده و با عناصر دینی و آیین اسلامی فاصله ای پر نشدنی دارد.

مقام معظم رهبری نیز در سخنانی خانواده غربی را این چنین تعریف می کنند ؛ "یکی از مشکلات دنیای غرب که به تدریج پایه های تمدن غرب را مثل موریانه می خورد و علیرغم پیشرفت های صنعتی و علمی اش مشرف به سقوط وهلاکت است – البته در بلند مدت – همین قضیه بی توجهی به خانواده است .نتوانستند خانواده را حفظ کنند.در غرب ، خانواده ، غریب ، مورد بی اعتنایی و تحقیر شده است (مقام معظم رهبری ، خطبه عقد ، 1/12/1374)

زمانی شنیدن و تماشا کردن ، فعالیت گروهی در هر خانه بود ، درحالیکه هم اکنون شنیدن و دیدن انفرادی رسانه ای و استفاده همزمان از چند رسانه متفاوت ، به هنجاهای خانوادگی تبدیل شده است .وسایل ارتباط جمعی فاصله ها را ناپدید می سازند ، همچنان که جدار بین انسان ها را نیز تا حدود زیادی شفافتر می سازد.

بنابراین نقش ماهواره در تغییر ماهیت افکار عمومی پیرامون مسائل فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی قابل توجه است و بسیاری از افرادی که زمان زیادی از شبانه روز را به تماشای برنامه های ضد اخلاقی ماهواره و اینترنت اختصاص می دهند به یقین از همین راه ، به انحرافات گوناگون آلوده می شوند.